Endometrioza może występować w każdym wieku, ale najczęściej dotyka kobiet między 25 a 40 rokiem życia. Jest jednym z najczęstszych zaburzeń ginekologicznych.
Szacuje się, że choruje na nią od 10 do 15% kobiet. Jednak dokładne dane nie są znane. W niektórych przypadkach choroba jest rozpoznawana dopiero po wielu latach od wystąpienia pierwszych objawów. Wynika to z trudności w jej zdiagnozowaniu, ponieważ wiele kobiet nie zgłasza objawów, a choroba często jest mylona z innymi schorzeniami. Dlatego realna liczba kobiet zmagających się z endometriozą może być znacznie wyższa.
Co znajdziesz w tym artykule:
Co to jest endometrioza?
Endometrioza to choroba, która polega na występowaniu komórek błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Najczęściej endometrioza jest zlokalizowana na powierzchni narządów płciowych, takich jak jajniki, jajowody, powierzchnia macicy, pochwa i odbytnica, ale może również dotyczyć innych narządów wewnętrznych.
W przypadku endometriozy, komórki błony śluzowej macicy zachowują swoje właściwości, czyli pod wpływem hormonów menstruacyjnych ulegają cyklicznemu złuszczaniu i krwawieniu. Jednakże, ze względu na to, że komórki te znajdują się poza macicą, nie mają możliwości wydostania się na zewnątrz ciała i wywołują stan zapalny oraz tworzenie się blizn i zrostów. (o hormonach w cyklu pisałam tutaj)
Endometrioza może powodować wiele dolegliwości, takich jak silne bóle podczas menstruacji, bóle podczas stosunku płciowego, a także inne objawy, takie jak biegunka, zaparcia czy problemy z oddawaniem moczu.
Przyczyny powstawania
Przyczyny powstawania endometriozy nie są do końca poznane. Istnieją jednak pewne czynniki ryzyka, które mogą wpływać na rozwój choroby. Wśród nich wymienia się:
- Uwarunkowania genetyczne – endometrioza może być dziedziczona. Jeżeli w rodzinie występowała choroba, zwiększa się ryzyko jej rozwoju.
- Zaburzenia hormonalne – kobiety z wysokim poziomem estrogenów lub zaburzeniami równowagi hormonalnej są bardziej narażone na rozwój endometriozy.
- Choroby autoimmunologiczne – choroby tj. toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów, zwiększają ryzyko wystąpienia endometriozy.
- Obfite miesiączki – w grupie zwiększonego ryzyka są kobiety, które mają długi i obfity okres.
- Czynniki środowiskowe – niektóre badania sugerują, że narażenie na dym papierosowy, substancje chemiczne i toksyny może zwiększać ryzyko rozwoju endometriozy.
- Operacje ginekologiczne – operacje ginekologiczne, takie jak np. cesarskie cięcie..
Co istotne powstawanie endometriozy jest zwykle związane z interakcją wielu czynników, a nie tylko jednym konkretnym.
Stopnie endometriozy
Stopnie endometriozy określa się na podstawie skali opracowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodczej i Endokrynologii (American Society for Reproductive Medicine – ASRM). Skala ta opiera się na ocenie rozległości i ciężkości zmian endometrialnych w organizmie kobiety. Wyróżnia się cztery stopnie endometriozy:
- Stopień I (łagodny) – występują pojedyncze zmiany endometrialne, które nie tworzą rozległych skupisk i mogą być niewidoczne podczas badania laparoskopowego.
- Stopień II (umiarkowany) – występują pojedyncze lub nieliczne zmiany endometrialne, które są większe, ale nadal nie tworzą rozległych skupisk.
- Stopień III (ciężki) – występują liczne zmiany endometrialne, które tworzą skupiska i zrosty, ograniczając ruchliwość narządów wewnętrznych. Mogą również występować torbiele jajników.
- Stopień IV (bardzo ciężki) – występują liczne, głębokie zmiany endometrialne, tworzące skupiska i zrosty, które obejmują wiele narządów wewnętrznych. Mogą występować torbiele jajników, a także problemy z oddawaniem moczu i kału.
Ocena stopnia endometriozy jest ważna dla ustalenia strategii leczenia i prognozy choroby.
Leczenie
Leczenie endometriozy zależy od stopnia rozwoju choroby, objawów oraz wieku i planów dotyczących powiększenia rodziny. Istnieją różne metody leczenia endometriozy, w tym:
- Leczenie farmakologiczne – stosowane są leki hormonalne, tj. progestageny, analogi GnRH, doustne środki antykoncepcyjne. Zmniejszają objawy endometriozy i hamują rozwój zmian endometrialnych.
- Leczenie chirurgiczne – laparoskopowa lub laparotomiczna usunięcie zmian endometrialnych, zrostów i torbieli jajników. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie macicy i/lub jajników.
- Leczenie inwazyjne – embolizacja tętnicy macicznej, która polega na zablokowaniu naczynia krwionośnego, które odżywia zmiany endometrialne, powodując ich obumarcie.
- Leczenie objawowe – stosowane w celu łagodzenia objawów, takie jak bóle menstruacyjne, bóle podczas stosunku płciowego, biegunki czy zaparcia. Może obejmować stosowanie leków przeciwbólowych, fizjoterapię, akupunkturę.
W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie kombinacji różnych metod leczenia.
Wpływ na płodność
Niestety endometrioza może powodować trudności w zajściu w ciążę i jej donoszenie. Zwłaszcza w przypadku stopnia ciężkiego i bardzo ciężkiego. Szacuje się, że około 30-50% kobiet dotkniętych endometriozą doświadcza niepłodności. W przypadku udokumentowanej chirurgicznie endometriozy szansę na zajście w ciążę w cyklu ocenia się na poziomie 1-10% (dane ze strony massgeneral.org).
Wynika to ze zmian w budowie i funkcji jajowodów, utrudniających transport komórki jajowej do macicy oraz zapłodnienie. Jeżeli endometrioza spowoduje zmiany hormonalne, wpłynie na dojrzewanie i uwalnianie komórek jajowych, a także na implantację zarodka w macicy.
W przypadku ciężkiej endometriozy, gdy tkanka endometrium znajduje się w pobliżu jajników i powoduje tworzenie się torbieli endometrialnych, może dojść do uszkodzenia jajników i zmniejszenia liczby pęcherzyków jajnikowych.
Warto jednak zaznaczyć, że endometrioza nie zawsze prowadzi do trudności w zajściu w ciążę. W przypadku łagodnej endometriozy lub endometriozy, która nie ma wpływu na funkcjonowanie jajowodów i innych narządów rozrodczych, płodność może pozostać bez zmian. Istnieją także wspomniane wcześniej metody leczenia endometriozy, które pozwalają na kontrolowanie objawów choroby i poprawę szans na zajście w ciążę.
Ku pokrzepieniu 🙂
Pamiętajcie, endometrioza nie przekreśla marzeń o byciu mamą, poniżej kilka historii z happy endem <3
Ilona: „Mam endometrioze 3 st, zrosty otrzewnowe, na pęcherzu i na jajnikach, lewy jajowód niedrożny. Pierwszy transfer ciąża do 8 tc i poronienie (wada zarodka), drugi transfer beta zero i 3 transfer obecnie mamy 17 tc. Dużo zależało od suplementacji i udało mi się poprawić jakość przy drugiej stymulacji czyli przy 3 transferze. Mam jeszcze 6 mrożaków, całkiem niezłej jakości
„
Kasia: „Torbiel Endo na jajniku czyli 4 stopień. 4 transfer udany jutro zaczynam 5 miesiąc. Mam jeszcze 3 mrożaki. Do szczęśliwego transferu podchodziłam na cyklu naturalnym z acoofilem, progesteronem, neoparinem, embrioglue i intralipidem
Ania: Endometrioza jajników. Niskie amh. Pierwsze podejście. 7 tydzień ciąży.
Natalia: Endometrioza na obu jajnikach. Pierwszy transfer i 20 tc❤️
Ola: Endo gleboko naciekajaca 4 st. W brzuchu jeden wielki kokon w naciekach i zrostach. Po operacji u speca (dr. Bubak-Dawidziuk) od endo drugi transfer udany🥰 przed operacją nigdy się nie udało.
Sylwia: Endometrioza 3stopnia. Pierwsze podejście, pierwszy transfer i Kajtek ma już pół roku ❤️
Magdalena: Endo 4 stopień, zrosty niemożliwe do usunięcia, lewy jajowód z wodniakiem usunięty, udana pierwsza procedura, drugi transfer, synek 10 miesięcy
Klaudia: Endo 4st , mimo operacji ,drożności i innych kombinacji straciliśmy 8lat na naturalne starania…pierwsze podejście do invitro udane 😉 ( wiek 32lata amh 1,5 )
Paula: Endo IV stopnia, jeśli chodzi o IVF to dwie procedury, 3 transfery, trzeci był szczęśliwy – synek wczoraj skończył 3 tygodnie
amh poniżej 1:)
Ola: Endometrioza głęboko naciekająca. Laparoskopia w marcu 2021. Transfer (pierwszy z pierwszej procedury) w marcu 2022… za chwilę marzec 2023, a córka skończyła 3 miesiące
